13 Aralık 2018

Dogs: The Untold Story


bunca zamandır denk gelmememe şaşırdım. tam benlik bir belgesel yapmış abiler. beş bölümü varmış. ilk bölümü 2016'da yayınlanmış görünüyor. imdb'si nasıl yok? onun anlayamadım. tvdb bilgileri çıktı. onlar da çok tutmuyor ya ilerde değişirse artık eklerim. köpekler üzerine yeni bilgiler demişler. tarihe göre o kadar yeni değil ama biz yeni duyunca yeni oldu. görüntüler bir harika, müzikler de bir o kadar iyi. adamlar güzel bir belgesel yapmış. animal planet kanalında görmeye alışık olmadığımız kalitede bir iş çıkarmışlar, tebrik ederek keyifle izledim. türün meraklısına, köpek meraklısına tavsiye edilebilir bir belgesel serisi. bbc'nin köpek belgellerindeki bilimsel kadroyu kullanıyorlar gibi ama zaten sanırım bir onlar deney yapıyor bu konuda. artık beş bölümden hangisine denk geleceğim bilemiyorum, yavaştan aşağı doğru yazarım.

(yukardaki övgü dolu sözlerden sonra ek) bu belgeselin sorunu insanlıktan nasibini almamış olmasıymış. doğru düzgün bilgilerini zaten bulamıyorum, bu kadar süper bir iş yapmışlar da ben görememişim değilmiş. ulan izlediğim üçüncü bölümde yavru köpeklerin ölümlerini nerdeyse kayda almışlar. bunlar vahşi hayvan mı? vahşi doğada doğanın dengesini karıştırmamak için hasta hayvanlara falan dokunmuyorlar eyvallah da bu köpekler insanların ürettiği bir şey, sen hangi akla hizmet onları bu şekilde çekebilirsin? mal orospu evlatları, bir de türkçe sunan mıdır? orjinali de aynı mıdır? sanki manavdan elma almayı anlatıyor. çöp yedi öldü, sokak köpeklerin zaten yüzde dördü yaşardı falan diyor. galiz küfürler ettim. haliyle tavsiye etmiyorum, kalan bölümleri de izlemem. allahlarından bulsunlar.

e02:
Wild Survivors

--- spoiler ---

.bir kaç tane hiç duymadığım bilgi verdiler. o açıdan bile çok ilgi çekiciydi. etiyopya kurdu mudur nedir? habeş kurdu diye de çıkıyor sonuç, öyle bir kurt kardeş varmış. maymun kardeşleri ile nerdeyse anlaşarak haşerat avlıyormuş. var mı böyle bir güzellik? esasında kurtların diğer canlılarla etkileşime girerek bir şeyler becerme olayına değiniyorlar. en başta köpeklerin insanlara yanaşması bu özelliklerinden kaynaklı olabilir deniyor. hakları var.

.eleman nerdeyse aile üyesi gibi maymunlara yaklaşıyor ve vücut dillerini okuyor. bu çok acayip bir olay hakkaten. bunu yeni duymak da insanı şaşırtıyor, tabii bir yerlerde araştırdığım yok ama şimdiye kadar insan karşısına çıkar diyor, o kadar belgesel içinde şimdi görüyoruz. sağolsunlar.

.diğer enterasan bir olay, kurtların diğer canlılardan, avlarından, şurdan buradan bir şeyler öğrenebildiği ama köpeğin sadece insana bağlı olduğu meselesiydi. kurtlar zaten daha zeki, ona şüphe yok ama köpeğin diğer köpeğin yaptığından bir şey öğrenememesi çok ilginç. resmen algılayamıyor gibi ama diğer taraftan annenin çocuklarına öğretmesi gibi bir olay var, sürü içinde öğreniyorlar ama bu yetişkin köpek ve yetişkin kurdun karşılaştırılması olarak deney yapılıyor ve insan şaşırıyor. zaten kurdun bakışından anladığını insan anlıyor, süper canlılar hakkaten.

.son kısımdaki çakalların şehir hayatına uyum göstermeleri, yollardan geçişleri, tren yollarını öğrenmiş olmaları falan da ilginçti. hem adapte olmuşlar, hem yeni durumlara karşı çözüm bulmuşlar. sayıları ve ömür süreleri artmış.

.esas olay yaban köpekleriydi aslında, onların sürüsünü izleyen bir tip var, yavruları aslan saldırısından kaçırmaları insanın yüreğini ağzına getirdi. şansları  yaver gitti, yoksa savaşmayı bırakmışlardı. yavruları öldürseler tutup çekmeyeceklerdi ama bunun gerginliğini kullanmaları bile üzücü.

.onların da sürünün bebeklerine ortaklaşa bakmaları, aralarında özel etkileşim ve çıkardıkları sesler falan çok iyi irdelenmiş.

.arada bir yerde kurt ulumalarını anlamaya çalışan tipler vardı ama yunuslar gibi her köpeğin özel frekansının olması haricinde pek bir şey söylemediler. ulumalarını anlamış olsalar bunu kesin duyardık herhalde.

.bunlar haricinde diğer bölümlere göndermeler vardı bir sürü, süper görüntülerle bezenmiş işler olacak. umarım denk gelir diğer bölümler.

--- spoiler ---

e03:
Billion Dolar Dogs

--- spoiler ---

.bölüm numaralarını bir türlü bulamadım. tv'de bu bölüm ismi yazdı ama sanki önceki izlediğimin ismi bu bölüm, bu bölümde gördüklerim de öncekinin ismine yazılmış gibiydi. neyse artık bir ara sabit bir bilgi çıkarsa düzeltirim.

.bu bölümde pek bir numara yoktu. bilinen şeyleri tekrar ettiler. köpeklerin hastalıkların kokusunu alması meselesi hayret verici, bunu da bir küçük çocuğun köpeğinde gösterdiler. harika bir hayvandı ama mevzuyu bir kaç kere duyunca etkisi kalmadı.

.başka tarafta kanser araştırmaları için köpeği erken teşhis için kullanmaya başlamışlar. idrarlarından hastaları tespit edebildiğini söylüyorlar, yine acayip tabii ama öyle sıkıştırılmış bir bilgi gibi, gerçek hayata pek geçmez gibi.

.dağlarda çığ altında kalan dağcıları kurtaran köpek kardeşimiz vardı. çekiştirme oyunu bri harikaydı. gerekmedikçe kullanmıyorlarmış ama süper bir iş köpeğiydi.

.esas yüzmesi göz dolduran bir tip vardı. ispanyollardı sanırım, köpeği kurtarma köpeği olarak eğitmişler, helikopterden bile atlıyor. denizde on kişiyi çekebiliyor. yetmiş kilo üstü bir köpek, en babacanı buydu ama çok zorluyorlar sanki hayvanı.

.amerikan askerlerinin kullandıkları köpeklere üzüldüm, tamam her ordu kullanıyordur ama adamlar her şeyi resmen bozuyor. dünyaya zararlar. gergedanları avlayan mallar için belçika kurdu getirmişler, onların eğitimi falan da mühim. topraktaki kokuyu algılayan hayvancağızlar ile gergedanları koruyacaklar inşallah.

.en komikli görüntüler avusturalya'daki koyun güden köpeklerdi. daha yeni yavruyu koyunların yanına koyuyorlar, eleman biraz ürküyor ama saniyesinde gütmeye başlıyor. koyunları hizaya getiriyor. direkt olarak onları av olarak görüyor ama zamanla avlayıp öldürmektense işbirliği yapmaya geçmişler. güzel bir anlatımdı.

.iş köpekleri üzerine bir bölüm yapmışlar işte. adamların eğitimleri kuvvetli, mevzu köpeklerin insanla birlikte çalışmak istemesi. tabii ki burunlarını kullanma üzerine özel eğitimler ama insanla etkileşime girmesi meselesine vurgular bolcaydı.

--- spoiler ---

e04:

--- spoiler ---

.sokak köpekleri diye başladılar, hadi dedik sokak köpeklerinin davranışlarını falan inceleyecekler, bir feyz alacağız. sıkıntılı görüntüler olursa da zaten her gün sokakta yaşadığımız şeyler, bağrımıza taş basar geçeriz.

.adamlar tayland'da mı nedir? demircinin tekinin arazisinde milyon tane köpek var, dört tane yavrunun büyümesini çekeceğiz diyorlar. anneleri ölmüş, teyzeleri emziriyor falan filan. güya tam annesi olmadığından korumuyormuş. piton ile takılıyorlar. güya küçükken korkma duyguları gelişmiyormuş. yalan anasını satayım, bu yavrular fazla şapşal herhalde, yılandan otomatik korkmaları gerekiyor ya her neyse kimse yılandan ölmüyor. kafasından sokuyor yamuluyor hayvan ama gidiyor çöpten yediğinden ölüyor. bir de doğduğu yere geldi, güven hissetti falan diyor. öldü lan! kardeşi onu kokluyor falan ama sunucu mal mal yorum yapıyor. 

.dört kardeşten bir tanesi yaşıyor, geri kalanların ölümünü göstermiyorlar ama sokak köpeği dediğin bir tür değil ki? sahibi olmayan köpeklerin davranışları zaten sapıtıyor, köpek dediğin sahipli olmalı, olayı bu zaten. en başında kurttan niye evrildi? mevzu buydu.

.zaten bunu inceliyorlar. uzak doğuda bir yer, adamlar hala geçiş yapamamış. sahipsiz köpek muhabbetinde uyutulmaya karşı çıkmak bir tarafa, doğudaki köpeklere bakmak bir tarafa... her neyse, bir dağ varmış. sahipsiz hayvanlar orada takılıyormuş. kadıncağızın teki 14 senedir onlara bakıyormuş. dağdan yukarı doğru çıktıkça hayvanların tipleri değişiyor. daha birbirlerine benzemeye başlıyorlar, insanı tanımıyorlar ve kulak dikleşiyor. 30 senede bu hale gelmiş diyor da zaten olay bu. arkadaşların genleri müsait, evcil olduklarında değişiyorlar. bunun nesi belgesel şimdi?

.bir de aptal bir bulgar bilim kadını dağdaki sahipsiz köpekleri bayıltıp güya onları inceliyor. geyikleri öldürüyorlarmış. kurt gibi avlanıp aynı usulde yiyorlarmış. kanıt yok anasını satayım. kanıt bulamıyorlar, bir tane geyiği yerken yakalıyorlar. öldürdükleri garanti değil. tamam yemeleri bir garip ama bir şeyi göstermiyor. olay olsun diye koymuşlar resmen bomboş bölüm olmuş.

.yarı evde, yarı sokakta bakılan tipler de vardı. bir sürü sokak köpeği, hepsi üzgün, hepsinin ahı gitmiş vahı kalmış. bir de özgür diyorlar. nesi özgürlük lan bunun? zaten devamlı kavga, devamlı birbirlerine saldırı. kısmen bunları da gösterdiler ama gereksizdi işte, bir şey de katmayınca hem sinir bozduğu ile kaldı. hem de güzelim belgeseli çöp ettiler.

--- spoiler ---