horizon adlı belgesel serisinin 47. sezonunun 3. bölümü olarak görünüyor. bu da üçüncü horizon sanırım. belki eskiden daha fazlaydı ya şimdi denk geliyor işte bir iki tane. büyük patlama ve teoriler gösterilirken devamlı bir formül vardı. ha formülü anlamıyoruz ama en azından mal how to universe works belgeseli gibi devamlı bir patlama animasyonu gösterip durmuyorlar. bölümdeki teoriler yedi sene öncesininmiş, o yüzden biraz eksik geldi izlerken. yer çekimi dalgaları için düzenek kurmuşlar ama başka şekilde gözlemlediler. onlar hep boş iş olmuş. bunlar haricinde de teoriler güzeldi aslında. en azından teorileri ortaya atan tipler iyidi. kaku abimiz hariç, o her belgeselde var mübarek.
--- spoiler ---
.çok fazla sayıda teori açıkladılar, hepsini hatırlamıyor olabilirim. en sondan başlarsam. yaşlı bir abimiz büyük patlama savunucusuymuş ama bir anda yeterli cevap olmadığını fark etmiş. diyor ki, evren genişledikçe madde yok olacak sadece foton kalacak. bu şekilde zaman da sıfırlanmış olacak ve bu bir büyük patlamaya yol açacak. yani bizim evrenin büyük patlaması da bu şekilde başka bir evrenin yok olması üzerine kurulu. başlangıç ve bitiş fikrinin yerine böyle bir şeyler söylüyorlar ama tam bir cevap olmuyor tabii.
.hintli tipin büyük sıçrayış meselesi de buna benzer bir fikirdi. eleman kuantum ve genel görelilik teorilerini birleştirdiğini söylüyor. denklemleri gösteriyor. iki teorinin denklemi bir satırda ve diyor ki yeterince küçük bir aşama geldiği vakit yer çekimi artık itimi oluyor. gök itiyor muhabbetine yakın bir şey olduğundan insanı güldürüyor ama adamlar bunun matematiğini yapıyor birader. bununla da işte olaylar döngüsel olarak tekrar tekrar sıçrıyor demek istiyor. patlama dediğin de budur diyor, bir kere olmamıştır ve başlangıç değildir diyor.
.mebran muhabbetini savunan başka bir tip vardı. tam öyle açıklamadılar ama ona benziyordu. on boyutlu bir evren, bir de herhalde zaman var. bu evrende mebranlar birbirlerine dokundukları vakit patlama oluyor ve genişliyor diyor. bununla hafiften dalga geçiyorlar. hep böyle fikirler olur ama gözlemlenmesi ya da ispatı söz konusu olmayınca matematik hokkabazlığı diyorlar.
.iyi diyorlar güzel diyorlar, en azından denklemler sonsuzu gösterdiği vakit bir saçmalık olduğunu kabul ediyorlar. büyük patlama ile hiçlikten geldik fikriyatına karşı çıkıyorlar. en azından bunları söylüyorlar. evrim ile aynı düzeyde bir fikirdir bu, evren genişliyorsa bir başlangıcı vardır. o da hiçliktir demek de ayrı bir din oluyor. zaten rahip gibi kendi görüşlerini savunuyorlarmış.
.kaku zaten goygoycunun teki, ne dediğinin pek önemi yok. hiçlik meselesi sadece maddenin yokluğudur diyerek açıklama yaptığını zannediyor. enerji neyin vardır diyor da esas olay vakkum odaysıydı. ona çok girmediler ama hiçlik yaratma fikrinde çıkmazlar vardı. ne kadar boşaltsan da sıkıntı yaratıyordu. tam boşaltmaya başladığın vakit kuantum düzeyinde maddeler pörtlüyor ve yok oluyordu. öyle de bir durum vardı.
.rus muydu neydi? bir abimiz vardı. söylediklerini çok hatırlamıyorum. pek net de bir şey söylemiyordu sanki. son kısımda güzel laflar da etti ama teorileri pek akılda kalıcı değil herhalde. bir kendine çeki düzen versin.
--- spoiler ---