26 Mayıs 2016

how the universe works s03e02:

The End of the Universe

--- spoiler ---

.bilmedikleri konu hakkında bölüm yapmışlar ama teorilere ek yeni bir teori öğrendiğim için yararlı oldu. mevcut teorilerden büyük çöküşü elediler, o da bilgi güncellemesi gibiydi. tabii karanlık enerjinin yapısını öğrenmeden yalan olur söylediklerimiz diyorlar, eh niye o kadar konuştun diyor insan da... zaten karanlık adı da salakça diyor abimiz, bilinmeyen enerji diyor. karşıtı karanlık maddeyi de göremedikleri için karanlık diyorlar. evrenin iskeletini oluşturan yapı şeklinde tarif ediyorlar. daha karışık bir adı vardı ama galaksileri bir arada tutan ve galaksi kümelerini bir arada tutan iskelet bu karanlık madde imiş. bu bilgiyi tam anımsayamadım, zaten bolca tekrar yapılıyor, ancak yani.

.gizemini sevmişler işin, her taraf gizem ülen. gizemin nesini seviyorlar ki? net bir tane bilgi bile yok. bildiğimiz fizik kuralları değişir imiş. büyük patlama sırasında faz değişimi olmuş, bu da maddenin yapıtaşını yerinden oynatıyor imiş. bu 10-20 milyar yılda bir olabilirmiş, hop diye olabilirmiş. ışık hızında olurmuş ve her şeyi yok edermiş. her an olabilir muhabbeti şaka gibiydi tabii, ne alaka yani? belki sadece büyük patlama sırasında oluyor.

.büyük donma meselesi can sıkıcı idi. evrenin artarak genişlemesi sonucunda galaksilerin birbirinden uzaklaşması, yıldızların sönmesi, evrenin kara delik çorbasına dönmesi ve böylece yavaş ve acılı şekilde her şeyin sona ermesi diyorlar. tabii kara delik nasıl sona eriyor? neden sonra eriyor? onu açıklamadılar. bu arkadaş madde yiyemeyince aç mı kalıyor mesela?

.büyük yırtılma meselesi de şaka gibi ama o da pek olası değilmiş. karanlık enerji çok hızlı genişletirse evrenin dokusu parçalanır diyorlardı. bu da atom düzeyinde her şeyin dağılması demek oluyordu ve sanırım bu tüm evrende aynı anda olacak bir şeydi. o da ilginç bir olay tabii şimdi.

.en tatlı olay büyük patlamanın başka bir evrenin büyük çöküşü olmasıydı ama bunu elediler. evren sonsuza kadar genişleyip daralma yaşayacak bir yapı olsa öyle gül gibi yaşayıp gitse madde tatlı olurdu ama öyle değil gibi.

.bu seride evrenin yok oluşu ile ilgili bölüm var mıydı? bilmiyorum ama en çok işlenen konulardan biriydi. onlardan birinde 50 milyar yıl diyorlardı. şimdi büyük donma için katrilyonlarca yıldan bahsediyorlar. ha zaten yıldızlar sönünce yaşam biter, belki yıldızların sönüşü 50 milyar olabilir kim bilir? ama hiç biri yakın zamanda değil. faz değişimi meselesinde de ikna olmadım zaten. şöyle yarın atomlar dağılacak, çılgın atacağız deseler ne tatlı olurdu? vedalaşın falan, öpün atomlarından...

--- spoiler ---