--- spoiler ---
.history channel'da böyle belgesel yayınlasalar ya, ottan boktan belgesel yayınlıyorlar. bunlar geçmişte kalmış. adamlar fena yapmamış. meselelere güzel odaklanmışlar ve enterasan bilgiler veriyorlar. aklımda kalanları aktarayım.
.hızlı bir koşucu ile yavaş koşucu arasındaki fark ayaklarını yere basma zamanında değilmiş, ortalama koşucular ayaklarını benzeri zamanda yere basıyorlar imiş. yarım saniye mi ne dediler ancak fark yere vuruşta ortaya çıkıyormuş. ne kadar kuvvetli basarsa o kadar ileri atıyor, o kadar havada kalıyor ve o kadar hızlı koşuyor imiş.
.dört ayaklı dostlarımıza göre hızı göğüs ya da omuz kaslarından değil de bacaktan alıyormuşuz. aynı zamanda tüysüz olmanın avantajı olarak daha uzak mesafede koşmak mümkün oluyormuş. hayvanları yorup avlıyorlarmış.
.çita dostumuz ile başladı görüntüler, hızlı hayvanlardan devam etti. suda, havada falan filan derken biraz hızlı olmalarının gizemlerini çözdüler, birazları lafta kaldı. sonuçta av daha hızlı olmak zorunda dediler, genelde de bu böyleymiş ama sadece çita avından daha hızlıymış. o yüzden en efektif yırtıcı kendisi ama o da kendini hıza odakladığı için avladığını kaptırıyor.
.atlardan da bahsettiler bolca, koşu atlarını seçici üretim ile daha hızlı yapıyorlarmış ama daha dayanıksız oluyorlarmış. bu şekilde safkan köpeklerde de kalıtsal hastalık ve sağlık sorunları çok oluyordu. benzer bir durum söz konusu oluyor demek. enteresan tabi, evrimin işine karışıyorlar.
.bir tane karides miydi, öyle garip bir mahlukat hızlı bir yumruk atarak yengeçleri pörtletiyormuş. oturmuş bilim hanımımızın teki bunun sırrını çözmüş. ciddi anlamda hızlıymış, hızı mandal sistemiyle birlikte kollarını gerip bekletmesinden ileri geliyormuş. yay misali gerip bekliyor ve avını görünce mandalı kaldırıyor, kurşun kadar hızlı ivmeleniyor falan dediler ya pek yemedim o kısımları, asıl enteresan olan o kadar hızlı çakıyormuş ki suyun içinde minik bir şok dalgası yaratıp iki türlü darbe indirebiliyormuş vurduğu noktaya.
.dinozor meselesi biraz zorlama idi, hız meselesinin evrimde ortaya çıkışı bakış açısı olarak daha iyidi aslında. iş olsun diye dinozorları da koymuşlar. koşarak t-rex'den kaçmak mümkündüre getirdiler ya pek aklıma yatmadı bu.
.diğer taraftan omurga meselesi iyidi. omurgalıların ortaya çıkışı ile hız ihtiyacı ortaya çıkmış. ona göre canlılar evrimleşmiş. av hızlandıkça avcı da hızlanmış, bu böyle gitmiş işte. sert parçalı omurga yerine yumuşak omurga diye bir şey üzerine abimizin teki robotlarla deney yapıyordu ya biraz malca geldi bana kusura bakmasın.
.neymiş yumuşak olan daha yavaşmış ama daha isabetliymiş. sert olan daha hızlıymış ama daha isabetsizmiş. ortamda avcılar olduğu için hızlı olan kaçmış kurtulmuş diğerleri de ham edilmiş falan filan.
--- spoiler ---