--- spoiler ---
.ikinci bölümü kaçırmışım sanırım, bir ara tamamlamak lazım artık. belki tekrar denk gelir, nasip artık. üçüncü bölümünü gördüm izledim, feyz aldım. çimin nasıl dünyaya hükmettiği ve her şeyi değiştirdiğine dair bir bölüm oldu.
.ilk şaşırtıcı bilgi, bu manyak çimin yanıcı olması diğer bitkileri öldürmek içinmiş. hızla yanması, yandığı zaman gaz çıkartması ve çimin üst kesimlerinin en sıcak alevlere sahip olması ve ateşten zarar görmeyecek şekilde evrim geçirmiş olması, hepsi aynı şeye işaret ediyor imiş. araziyi temizlemek ve egemenliğini geliştirmek. yangın sonrası çabucak çıkıyor falan. aslında ağaç tohumları ile ilgili benzer hikaye duymuştum ama çim kadar hızlı çoğalamıyorlar demek.
.8 milyon yıl önce hayvanların beslenme şeklini değiştirmiş olmalarından ki bunu dişlerdeki kalıntıdan anlıyorlar imiş, çimin o vakitten sonra dünyaya hükmettiğinden bahsettiler. dinazorlardan göktaşına ve atmosferdeki değişimden kireç taşına kadar bir sürü olay vardı. takip etmek zor tabi her bir bilgiyi ama karbondioksit sıkıntısına çimlerin güzel çözümleri olmuş.
.silis adlı madde ile çimin el kesmesi, dışkıdaki gübreleme işlemi ve topraktan suya oradan da okyanusa geçip de belli bir canlıyı (ismini unuttum) desteklemesi hem oksijen seviyesini dörtte bir oranında bu canlılara bağlamış hem de okyanuslardaki canlılığın şekillenmesine neden olmuş. işte bunların hepsi çim.
.en son olarak maymunlara ve bize geldik, evrim sürecinde çimin üstünden bakmak için ayağa kalkan maymun meselesi biraz zorlama geldi, hani bunun yüzünden çimler insan evriminde zorlayan güç olmutşur desek zor tabi. başka bir engel olsa oradan kalkar bakarlardı ama hadi diyelim ondan sonra gelen göbekli tepe meselesi iyidi.
.çünkü 20bin yıl önce yerleşik hayata geçip insanları beslemek ancak ufak bir mutasyon geçirmiş buğday ile mümkün olabilmiş. ekmek yapımıdır, insanların beslemesidir, hepsi buğdayın tohumunu tutan minicik bir parçanın marifeti imiş. cidden ince ayrıntılar ve iyi yapmışlar. sonra da bakış açısını değiştirerek, buğdayın diğer bitkilerden sıyrılarak böyle bir mutasyon ile egemenliğini geliştirdiği şeklinde laflar da iyidi.
.avcı toplayıcından tarım toplumuna geçiş büyük bir şey tabi. göbekli tepe meselesi de iyidi. hepsini birleştirince tabi bizleri bitkiler var etti diyebiliriz sonunda. öyle de diyerek bölümü bitirdi.
--- spoiler ---