18 Ağustos 2018

how the universe works s06e07:

The Quasar Enigma

--- spoiler ---

.pek dikkatimi verip izlediğimi söyleyemem ama adamlar her zamanki gibi abartıp ilgi çekmeye çalışmış. diyor ki andromeda ile çarpışacağız, kaçın kaçın. 4 milyar yıl sonra diye de ekliyor. espiri desen değil. bir de çarpışma yetmiyor, çarpıştıktan sonra kuasar oluşacakmış, oturup onu izleyecekmişiz. bunun geyiklerini yapıyorlar.

.bölümdeki tek enterasan bilgi kuasarların yıldız doğumlarını kontrol etmesi, daha stabil bir galaksi yaratması meselesiydi. bunu ölçüp biçmişler mi? sallıyorlar mı onu pek bilemedim ama denge fikriyatı güzeldi. madde azaldığı vakit gazlar soğuyor, kuasar ışıkları sönüyor, kara delik hali tekrar maddeleri toparlayıp ısıtıyor ve böyle olaylar sürüyor. en azından böyle anlattılar.

.samanyolu galaksisinde de baloncuklar varmış. galaksi merkezinden yukarı ve aşağıya doğru dikey düzlemde böyle bir olay varmış. her galakside olmuyor, oluşması milyonlarca yıl gerekiyor, belli büyüklük lazım falan filan diyorlar ama diğer taraftan pat diye kuasar da oluyormuş.

.onun sebebini patlama çatlama, yeni nebula gibi bir şeylere bağladılardı. tam hatırlayamadım bu kısmı ya allah affetsin. zaten adamlara pek inanasım gelmiyor. yeni tipler de gelmiş, hepsi birbirinden mal. bunlar bilim yapıyorsa, insan üzülüyor.

.normalde kuasar galaksi merkezinden miydi? o bilgiyi de çok anımsayamadım. ayrı bir gök cismi olarak anlatıyorlardı sanki. hadi ona tamam diyelim. ortada bir bilmece de yok. güya çözmüşler ama içiçe bir durum yok.

.çok eski zamanlardan gelen kuasar ışıkları, o vakitlerde bu kadar büyük cisimlerin oluşamayacağı muhabbetine bağlanıyor. bunu daha önce yapmışlardı. 13 milyar yıldan bahsediyorlar. o vakit soğuk gazlar toplaşıp şakkadanak kara delik oluşturuyor diyorlar, sonra da kısa sürede kuasara dönüyormuş. o ışık 13 milyar yıl sonra bize geliyor. evren nasıl bir genişlemedeyse artık. esas mevzular bunlar olması gerekir ama adamlar devamlı parlak cisimli, patlamalı bölümler yapıyorlar. animasyonlardan da görmediğimiz kalmadı sanırım. döndürüp döndürüp aynılarını gösteriyorlar.

--- spoiler ---