8 Mayıs 2018

Through the Wormhole s08e01:

Is the Force with Us?

--- spoiler ---

.bunca zaman sonra hala güzel bölüm yapabiliyorlar. güç bizimle mi diye sormuşlar. evreni birbirine bağlayan temel bir kuvvet var mı? her şey birbiri ile bağlı ise bunu manipüle edebilir miyiz? sonra gelsin bilim kurgu hikayeleri hayaller falan, güzeldi yani.

.en başta dj bir tip var, astro fizikçiymiş hem de. evreni dinliyormuş, seslerden bilgi almaya çalışıyormuş. einstein kütle çekim kuvvetinin evrene etkisini müziğin etkisine benzetmiş, aslında pek tatlı bir düşünce. müziğin bu kadar temel bir şey olmasını açıklıyor. baktığın zaman ses destesi, ne işe yarar ki? elinde tutamıyorsun, karın doyurmuyor ama temel bir şeyleri titretiyor gibi, yapıcı bir güç gibi. tüm maddeyi toplayan üstün bir değişken, böyle olsa güzel olurdu ama hepsi teori.

.yeni bölümmüş ama higgs bozonundan hiç bahsetmediler. tarihleri kontrol etmedim ama kütle parçacıklarının olup olmadıklarını araştırıyorlardı. rüzgar ile uçan tiplerin aynı zamanda graviton'lar ile haberleştiklerini söylüyorlar. eğer böyle bir parçacık varsa, bunu toplayıp düzenlemek ve etkilemek mümkün olabilir diyor ve at nalıyla gösteri yapıyorlar. geriye sardırma efekti için bir bilim kadını heba etmişler.

.kuantum dolanıklığı meselesi de geriye kalan konuları idi. her olayı buna bağladılar, ilkin vay be güzelmiş falan derken sonra yok artık demeye başladık. zaten kuantum dolanıklığı diye tarif ettikleri şeyi einstein abimiz kabul edememiş. herhalde inkara kalkışmış, pek tutucu bir insanmış sanki ama sonra geri adım atmış. tabii bu konuda değil. evrenin genişlemesi konusunda...

.neyse mevzu bu kuantum dolanıklığı ile anlık haberleşmenin mümkün olması. büyük patlama ile bir çok dolanıklığın meydana gelmiş olması ve bununla haberleşme, ışınlama falan gerçekleşecek olmasına değindiler, tabii atsınlar yalanı sevsinler inananı.

.solucan delikleri de bunların bir formu imiş. peki dedim neden iki parçacık? neden üç parçacık birbirine dolanık değil de iki? iki çiftin dolanıklığını incelediler, iyice abarttılar, dolanıklık takası diye bir şey de varmış. bunu diyen adam aynı zamanda dolanıklık ile zamanda yolculuğu açıklıyordu. iyice uyku getirici, sallamasyonlara girmişlerdi.

.bir kısmını kaçırmış olabilirim ama iki evli çiftin dolanık halinde bilgiler geçmiş ve geleceği kapsar diyor. bir çift boşanmış olsa bile boşanmış çiftin bilgisi diğer çift için güncel kalır diyor. bir taraftan mantıklı iyi güzel de diğer taraftan ne alaka be abicim? zaten maddelerin böyle davranmalarını sadece kuantum düzeyinde gözlemleyip elli tane bilim kurgu hikayesi çıkarmalarından yorulduk ama hala devam ediyorlar.

.dolanıklık meselesi ve çift yarık deneyi muhabbeti vardı. çift yarık deneyince fotonu, foton ile görmeye çalışmak deneyi bozuyormuş. normalde cismi ışık yansıması ile görüyoruz, ışığı neyle göreceğiz diyor. tamam da başka aleti yok mu bunun diyoruz, neyse ki orada da dolanıklıkla bunu ölçebiliriz demişler. bir deney yapmışlar ama ışığın nasıl hem dalga hem parçacık gibi davrandığını anlatmadılar ya da ben kaçırdım.

.dolanık iki araba ile örnekliyorlar, birinin güzergahı diğerini etkiliyor, aynı yöne gidiyorlar ve bu gözlemlenebiliyor. bu durumda ışığın ne yaptığını keşke daha güzel anlatsalardı. geçiştirdiler ya da bulamadılar. bu aynı zamanda aynı anda hem konumu hem de hızını bilemeyiz muhabbetine aykırı gibiydi. kuantum işte, sallıyorlar da inanalım. kuantım kişisel gelişimcileri yetiştirsinler.

--- spoiler ---