--- spoiler ---
.adamların gram bilgisi yok, utanmadan belgesel bölümü yapmış. zaten komple teori ama bu sefer bölümü anlatan bilim insanları bile anlattıkları teorilerin geçerli olmadığına inanıyor.
.diyor ki karanlık maddeden oluşmuş gezegenler canlılar var mıdır? bence yoktur, böyle düşünmek biraz fazla hayalcilik olur. diğeri diyor ki karanlık madde yüzünden dinozorlar yok olmuştur, paramı ona yatırmazdım. niye anlatıyorsunuz lan o zaman?
.şaka gibi ama tabii ilginç, bunu düşünmek güzel diyorlar. bir bakıma öyle ama gereksiz. galaksinin kolunda hareket eden sevimli dünyamız 30 bin yılda bir dalgalı şekilde iniş çıkış yaparmış. galaksiye disk şeklini veren üst kısımdaki karanlık madde ile etkileşime girdiği vakit güneş sistemindeki gök taşları ya da dünyanın merkezindeki volkanlar şunlar bunlar bir şeyler gelirmiş başına. yeri inceleyen hafif boyalı saçlı yaşlı abimiz bize böyle anlatıyor. 30 milyon yılda bir. biz döngünün hangi aşamasındayız onu söylemediler.
.bunun haricinde karanlık maddenin ne olduğuna dair fikirleri yok. az biraz etkileşime giren büyük parçacık gibi bir laf ediyorlar. düşük etkileşimli bilmem ne diyince çok daha bilimsel oluyor sanki. bilebildikleri bu sadece.
.diyorlar ki büyük patlamadan galaksilerin oluşumuna denklemlere vurduğumuzda yeterli zaman geçmeden kütle çekim oluşmuş. bu yüzden bir şeyler olmalı. denklemleri toparlıyorlar hepsindeki eksik olanı kafadan uydurup yazıyorlar, ona da karanlık madde diyorlar. sonra bu uydurdukları ile diğer denklemleri doğru çıkıyor. o yüzden dolaylı olarak karanlık madde vardır diyorlar. yersek artık.
.karanlık madde birbiri ile bile etkileşime girip girmediği belli değil. iki galaksi kümesinin çarpışmasında bunu doğru düzgün tespit edememişler ama sallıyorlar işte.
.en sağlam bilgi, evrenin iskelet sistemi olarak karanlık maddeyi söylemeleri. yani sağlam derken işte inşaat temeli gibi diyelim. flamentler miydi neydi? madde otobanları gibi, karanlık madde genişleme hızına ayak uyduramadığı için ipliksi hale gelmiş, o yüzden evreni ağ gibi örmüş. bu ağın kesiştiği yerlerde madde yoğunlaşmış, galaksiler oluşmuş ve biz oluşmuşuz.
.tabii galaksinin dönüş hızında da aynı şekilde kara madde etkisi görmüşler. uçlarda daha yavaş dönmesi gerekirken her tarafında aynı hızda dönermiş, bu yüzden evreni kara madde bir arada tutuyor diyorlar.
.ilk zamanlarda da kara madde yıldızları falan filan varmış. çok büyük yıldızlar yapmışlar sonra bitip gidince yıldızlar da büyük kara deliklere dönüşmüşler. ilk zamanlardaki büyük kara delikleri böyle açıklıyorlar da bir bilinmeyeni başka bilinmeyenle açıklamak nedir lan? kim bunlara bilimsel insan sıfatı veriyor, insan sinirleniyor biraz.
--- spoiler ---