7 Haziran 2016

how the universe works s03e03:

Jupiter: Destroyer or Savior? 

--- spoiler ---

.yav şimdi o kadar evrenle ilgili bölüm yaparken ne alak jupiter? sanki yeni bir şey bulunmuş gibi tekrar jupiter'i anlatalım demişler herhalde. tamam yeni bir iki bilgi verdiler de koca bölüm için değdi mi? bu kadar jupiter lafı edildi ki, öğrenmediğimiz kalmadı herhalde.

.az miktarda madde kaybediyormuş. hani çok uzun seneler sonra da fark edilecek kadar maddesi gitmeyecekmiş ama ilk oluştuğu vakitlerde daha büyükmüş. hani sonucu değiştirmeyen öyle ilginç bir bilgi.

.içinde civa benzeri, sıvı metal olabilir diyorlar. bunun için de hidrojen atomunu çılgınca ışınlamışlar ve kimyasını bozmuşlar, böyle bir sonuca çıkmışlar. tabii içerde ne olduğunu bilemiyorlar. o kadar asteroit yuttu diyorlar, onların maddeleri nereye gitti? hep gazdan oluşmuş olamaz ya?

.bir de oluşum aşamasında mars'ın maddesini çalmış itoğluit. onu da yeni duydum. jüpiter oluşum evresinde önce güneşe yaklaşmış, oraları karıştırmış. sonra satürn etkisiyle tekrar dışarı doğru çıkmış, artık adamlar nasıl modelledilerse. inandık diyelim.

.satürn ile birlikte hareketinin dış gezegenleri yerlerinden etmesini daha önce duyduydum. o da ilginç bir bilgi ama işte tekrar da tekrar.

.dünyayı koruyan abi olması meselesi de çok tekrarlıydı ama yaşamı aramak için jupiter benzeri gezegen aramalıyız diyor abilerimiz. sanki her patlama benzer güneş sistemi mi yaratacak? güneşine yakın jupiter benzeri gezegenlerden, jupiter'in doğru yerde oluşması önce gelişim aşamasında desteklemesi, bolca su ve canlılık göndermesi, sonra dinginlik aşamasında da davetsiz asteroitleri engellemesi.

.adeta bir tanrı, zaten öyle anlattılar. yaşamı ortaya çıkaran koruyan kollayan bir gezegen imiş. hatta güneş öldükten sonra bile bu böyle olabilirmiş. europa meselesine de bolca girdiler. en az jupiter kadar meşhur bir cisim kendisi de, üzerindeki buzlar güneş kırmızı dev olunca eriyebilir imiş.

.5 milyar yıl sonrasından bahsetmelerine insan hep gülüyor, ülen 5 milyar yıl sonra kim ne yapsın seni? o zaman tekrar yaşam başlayabilirmiş. sanki o vakte kalacakmışız gibi ya neyse işte. düşünce düşüncedir, hoştur.

.kırmızı devden sonra beyaz cüce aşmasında tekrar donup jupiter'in her zaman yaptığı gibi uydularını ısıtması ile yine canlılık olabilir diyorlar. şimdi donuk, içinde io'dan da gelen materyaller ile canlılık oluşmuş olabilir diyorlar. 5 milyar yıl sonra güneş kırmızı dev olunca ısıyıp eriyecek, tatile gideceğiz. sonra yine donacak ve işte o ekstremofiller gibi canlılar yine olmaya devam edecek diyorlar. artık daha ne kadar yaşarsa, allah başımızdan eksik etmesin, allah uzun ömürler versin.

--- spoiler ---